Gevoelens van eenzaamheid zijn het gevolg van een gebrek aan emotionele verbinding met anderen. Wanneer je met weinig mensen contact hebt kan je je eenzaam voelen, maar ook wanneer je voldoende mensen om je heen hebt. In dat geval lijkt het alsof er een muur zit tussen jezelf en de ander. Hoe ontstaat die muur?
Emotionele intimiteit
Het tegenovergestelde van eenzaamheid is emotionele intimiteit. Dit is het gevoel dat je weet dat er iemand is aan wie je alles kunt vertellen, die begrip heeft voor al je gevoelens over wat dan ook. Je voelt je volkomen veilig om openhartig te zijn, of dat nu is met woorden, via blikken, of alleen maar door in stilte in verbondenheid bij elkaar te zijn. Weten dat iemand ziet wie je werkelijk, je accepteert en niet veroordeeld, geeft een diepgaande voldoening.
Hechting gedurende de kindertijd
Als we jong zijn vormt de emotionele verbintenis met onze verzorgers de basis van onze veiligheid. Emotioneel betrokken ouders geven hun kinderen het gevoel dat ze altijd bij hen terechtkunnen. Ouders die emotioneel in balans zijn gaan die emotionele verbintenis vrijwel de hele tijd aan. Zij hebben voldoende zelfbewustzijn ontwikkeld om zich op hun gemak te voelen bij hun eigen emoties en ook bij die van anderen.
Afstemming
Deze ouders zijn emotioneel afgestemd op hun kind: ze herkennen de gemoedstoestand van het kind en tonen oprechte interesse in die gevoelens. Een kind voelt zich veilig als het zich op deze manier met een ouder kan verbinden, of het nu gaat om troost krijgen of het delen van enthousiasme. Het kind krijgt het gevoel dat de ouders het fijn vinden om zich in hem of haar te verdiepen en dat het goed is om over emotionele kwesties te praten. Deze ouders zijn meestal consequent in de aandacht en interesse naar hun kinderen. Met andere woorden, ze zijn emotioneel betrouwbaar. Kinderen die in deze omstandigheden opgroeien weten automatisch hoe ze een diepe emotionele verbindingen met anderen kunnen aangaan.
Emotionele balans
Ouders die emotioneel minder in balans zijn kunnen meestal wel goed zorgen voor de lichamelijke gezondheid van het kind en voor voldoende eten en veiligheid. Echter ze merken de innerlijke ervaringen van hun kinderen minder goed op of nemen de gevoelens van hun kinderen onvoldoende serieus. Ze voelen zich vaak ongemakkelijk over hun eigen emotionele behoeften en hebben daardoor ook geen idee hoe ze op emotioneel niveau steun kunnen bieden. Deze ouders kunnen zelfs zenuwachtig en boos worden als hun kinderen van streek zijn en hen straffen in plaats van troosten.
Breuken in de hechting
Dat soort reacties blokkeert het instinct van een kind om hulp te vragen en sluit verder emotioneel contact uit. Bij het kind kan er een gevoel van leegte of eenzaamheid ontstaan en het gevoel dat je anders bent dan andere mensen. Om deze gevoelens te verminderen probeert het kind zich aan te passen of het gaat fantaseren over een toekomst waarin die aandacht er alsnog komt. (lees hier meer). De eenzaamheid uit de kindertijd kan in de volwassenheid blijven bestaan. Je gaat misschien gewoon naar school, naar je werk en hebt een relatie, maar ondertussen wordt je nog steeds achtervolgd door dat gevoel van isolement.
Onbestemd verlangen
Sommige mensen vinden het moeilijk om hun eigen pijn serieus te nemen. ‘Ik heb alles’, zeggen ze vaak. ‘Ik zou gelukkig moeten zijn. Waarom voel ik me dan zo ellendig?’ Dit is de klassieke verwarring van iemand die in zijn jeugd in materieel opzicht niets tekort is gekomen, maar wiens emotionele behoeften onvoldoende aandacht kregen. Ze kunnen het gevoel niet kwijtraken dat ze zich in essentie alleen voelen en dat een bepaalde mate van emotionele verbinding, waar ze in hun persoonlijke relaties zo naar verlangen, ontbreekt.
Schuldgevoel
Als je geleerd hebt je gevoelens terzijde te schuiven, voel je je schuldig als je meer uit het leven wilt halen, helemaal als je leven er voor een buitenstaander prima uit ziet. Als je een dak boven je hoofd hebt, een inkomen, genoeg te eten en een partner of vrienden, wordt er al gauw gezegd: ‘Hoe erg kan het zijn?’ De meeste mensen kunnen voor zichzelf een heleboel redenen opsommen waarom ze gelukkig zouden moeten zijn, en ze verwijten het zichzelf dat ze niet de ‘juiste’ gevoelens hebben.
Jezelf inhouden
Als je ouders je onvoldoende emotionele aandacht hebben geven, dan heeft dat impact op je zelfvertrouwen, op het vertrouwen dat je de moeite waard bent en dat anderen echt interesse in je zouden kunnen hebben. Dan is het moeilijk om aan te geven waar je behoefte aan hebt. Je hebt het gevoel dat je de ander dan lastigvalt. Daarom hou je je in waardoor er nog meer eenzaamheid ontstaat.
Aangepaste zelf
Jezelf inhouden heeft te maken met de aanpassing die je ooit hebt gedaan om de verbinding met je ouders alsnog te leggen. In dit artikel lees hier meer over.
Herken je jezelf en wil je weten hoe therapie kan helpen om gevoelens van eenzaamheid te verminderen, neem dan contact op voor een kosteloze kennismaking.