Wie een oplossing zoekt voor mentale of interpersoonlijke problemen komt al snel terecht bij quick fixes waarvan het motto meestal is; leer anders te denken, dan ga je je vanzelf anders voelen! Hetzelfde credo geldt vaak ook bij behandelingen in de GGZ. Maar wat als dat onvoldoende is?
Onbewuste processen
Het uitgangspunt van Korte Dynamische Psychotherapie is dat mentale klachten ontstaan als gevolg van een intern dynamiek waardoor bepaalde gevoelens, wensen, en behoeften (vanaf hier ‘gevoelens’) buiten het bewustzijn gehouden worden. Wanneer deze gevoelens getriggert worden ontstaat (onbewuste) angst, waarop een (afweer)mechanisme in werking treedt om angst te verminderen en de onderliggende gevoelens ‘af te weren’. Totdat iemand in therapie gaat speelt dit proces zich (grotendeels) onbewust af.
Hechting in de kindertijd
Een van de manieren waarop deze interne dynamiek geconditioneerd worden is via de hechting in de kindertijd. Omdat hechting met onze verzorgers letterlijk van levensbelang is reageert een kind instinctief op elke bedreiging van die hechting door zich aan te passen. Woede voelen ten opzichte van een verzorger omdat deze onvoldoende reageert op de behoeften van het kind is zo’n bedreiging. Omdat het uiten van die woede de band met de verzorger verder zou kunnen ondermijnen, kan alleen al de ervaring van die woede angst oproepen bij het kind.
Veiligheid herstellen ten koste van jezelf
Er zijn talrijke manieren waarop een kind vervolgens het interne gevoel van veiligheid in de hechting kan proberen te herstellen. Bijvoorbeeld door het tekortschietende gedrag van de verzorger aan zichzelf te wijten want dan hoeft de bedreigende woede niet de kant van de verzorger uit te gaan. Daarmee creeert het kind tevens de illusie van controle; als ik maar m’n best doe, dan verminder ik de momenten van angst als gevolg van mijn boosheid.
Gezonde boosheid
In bovenstaand voorbeeld wordt de boosheid als het ware gericht naar het zelf. Het is goed voor te stellen hoe deze interne dynamiek uiteindelijk tot problemen in het latere leven leidt. De persoon raakt afgesneden van de krachtig positieve invloed van boosheid als tot actie aanzettende motor van adequate assertiviteit. Daarnaast leidt deze dynamiek er mogelijk toe dat een persoon zichzelf gaat devalueren (‘het zal wel aan mij liggen’) juist op de momenten dat er grenzen gesteld moeten worden of dat het nodig is dat er voor behoeftes opgekomen wordt.
Gevoelens ervaren
In Korte Dynamische Therapie helpt de therapeut je bewust te worden hoe situaties waar je tegenaan loopt gerelateerd zijn aan het interne proces van gevoel, angst en afweer en vanuit welke vroegere relaties die dynamiek ontstaan is. Tijdens de therapie ontstaat er ruimte om die gevoelens te ervaren. Dat kan een diep gevoel van opluchting geven en een nieuwe houding ten aanzien van jezelf en anderen.
Afweer herkennen
De therapeut helpt je om de afweer te herkennen je tot dan toe hebt toegepast om bepaalde gevoelens te vermijden en te zien hoe juist die afweer problemen (klachten) veroorzaakt. Door het het zien van de ‘prijs’ van de afweer wordt je gestimuleert om er actief afstand van te nemen.
Intensieve Therapievorm
Korte Dynamische Pyschotherapie is een intensieve therapievorm omdat een van de doelen is de afgeweerde gevoelens zo veel mogelijk te ervaren; het is van korte duur, omdat geprobeerd wordt deze ervaring zo snel mogelijk te verwezenlijken; en het is dynamisch omdat het gaat om het werken met onbewuste krachten en het overbrengen van gevoelens. Tijdens de sessie helpt de therapeut je als dat nodig is om spanning te reguleren terwijl gevoelens en innerlijke conflicten onder ogen worden gezien.
De effectiviteit van ISTDP is in verschillende wetenschappelijke studies aangetoond.